Stradanja u borskim radnim logorima
BOR – Tokom Drugog svetskog rata u okolini Bora postojala su 33 radna logora. Logori su nosili nazive po nemačkim gradovima i pokrajinama: Drezden, Hajdenau, Holštajn, Saksonija, Berlin… Rudnikom je rukovodila nemačka civilna i vojna inženjerska Organizacija Tot, koja se po izbijanju rata koncentrisala na ratnu industriju.
Nemci su planirali da se Borski rudnik razvija i proširuje u sastavu velikog kombinata za proizvodnju bakra i sumporne kiseline koji je trebalo graditi kod Kostolca na Dunavu. Zbog toga su na čitavoj trasi pruge od Bora do Kostolca podignutio logori. Borski bakar zadovoljavao je više od četvrtine potreba ratne industrije Sila osovine za ovom sirovinom, a njegova eksploatacija plaćena je životima zarobljenika. Oni su imali obavezan unutrašnji režim , a uslovi života i rada su bili teški. Iako su većina logoraša bili muškarci koji su mogli da rade teške poslove, bilo je žena i dece.
Srpski, nemački i mađarski izvori beleže da je u periodu 1942-1944. u Bor poslato više stotina radnika iz Srbije, oko 6.000 Mađara i oko 10.000 Italijana, zarobljeni britanski, francuski i sovjetski vojnici, Holanđani, Grci, Česi, čak i Argentinci.
Posebno teški uslovi života i rada bili su u logorima u kojima su se nalazili prinudni radnici jevrejskog porekla. Mnogi zatvorenici su tu i stradali iako su boravili svega oko godinu dana. U cilju sećanja na ove žrtve 1969.godine otkriven je spomenik palim Jevrejima stradalim tokom boravka u borskim logorima. Nalazi se na Novom groblju u Boru, a postavljen je iznad skripte sa posmrtnim ostacima logoraša.
Kao spomen na žrtve u borskim radnim logorima 1982.otkriveno je spomen obeležje u krugu Kombinata bakra. Sećanje na stradale u borskim rudnicima važno ne samo zbog stranih zatočenika, kojih je bilo najviše, već i zbog ovdašnjeg stanovništva koje je više ili manje preživelo nacističku torturu.
